تاریخچه شطرنج

شطرنج یکی از کهن‌ترین بازی‌هایی‌است که امروزه نیز در میان مردم جهان رواج دارد؛ بطوری‌که قدمت این بازی را بیش از ۱۵۰۰ سال رقم زده‌اند.به باور برخی شطرنج اختراع ایرانیان است. 

عده‌ای هم آن را ابداعِ هندیان، یونانیان، رومیان، بابلی‌ها، سکاها، مصریان، یهودیان، چینی‌ها و اعراب دانسته‌اند.

اما آن‌چه که بیش از هر رأی دیگری موردِ پذیرش است، این که شطرنج در اصل هندی بوده، سپس از هند به ایران آورده شده، از ایران به عرب‌ها و جهان اسلام گسترش یافته، و سرانجام از جهانِ اسلام به اروپا رفته‌ است. در اروپای قرن پانزدهم، شطرنج به شیوه امروزین آن درآمد؛ و در نیمه دوم قرن نوزدهم، مسابقات جهانی شطرنج آغاز گردید. در قرن بیستم، فدراسیون جهانی شطرنج تاسیس شد.

شطرنج در ايران باستان

با وجود پژوهشهاي بسيار که به ويژه در قرن کنوني درباره پيدايش شطرنج و ابداع آن به عمل آمده است، تا کنون هيچ يک از پژوهشگران، چه خارجي و چه ايراني، به نتيجه قطعي و روشني دست نيافته اند. اما بررسي سابقه تاريخي شطرنج بر اساس مدارک مستند، گواه آن است که ايرانيان، قبل از دوران ساسانيان يعني نزديک به دو هزار سال قبل با شطرنج آشنا بوده‌‌اند.

با توجه به عواملي مانند قدمت تاريخي، بررسي اصطلاح هاي علم شطرنج بر پايه اصول دانش زبان شناسي و هماهنگي شطرنج با فرهنگ اجتماعي ايرانیان، مي توان پذيرفت که اين هنر چنان که امروز متداول و مطلوب جهانيان مي باشد، فن تکامل يافته اي است با سابقه دو هزار ساله که بدون ترديد از ايران سر بر آورده است. ايرانيان در دوران پيش از اسلام براي پايه گذاري شطرنج گام هاي اساسي برداشته بودند و پس از اسلام نيز استادان ايراني تا قرن شانزدهم ميلادي در پرورش و گسترش آن تلاشي پر ارج معمول داشته اند.
پس از رنسانس و در اواخر قرن پانزدهم ميلادي، شطرنج در قاره اروپا متحول گرديد و تغييرات مهمي در حرکات مهره‌ها به ويژه حرکت وزير، فيل و طرز قلعه رفتن و گرفتن پياده در حین عبور و... داده شد. به عبارت ديگر، شطرنج نوين که امروزه در سراسر دنيا از جمله کشور ما رايج است، پديد آمد.

شطرنج نوين

تاريخچه ورود شطرنج نوين به ايران، احتمالاً از اواسط دوران قاجاريه با برقراري روابط سياسي و بازرگاني بين ايران و کشورهاي اروپايي و باز شدن سفارتخانه هاي اين کشورها در تهران و يا ساير نقاط ايران بوده است که طبقه اعيان و اشراف و کارمندان ايراني که با مامورين و نمايندگان اين کشورها تماس داشتند، با شطرنج نوين آشنا شدند.

در طول سالهاي 1300 تا 1318 شمسي شمار قابل توجهي از دانشجويان ايراني از طرف دولت يا خانواده هاي آنان براي ادامه تحصيلات دانشگاهي به غرب اعزام شدند. همچنين در طي همين سالها بسياري از مهاجرين ايراني تبار از شماري از جمهوري هاي جنوبي شوروي (سابق) به ميهن بازگشتند و اين هر دو گروه نيز به نوبه خود در اشاعه شطرنج نوين در ايران سهيم بودند.

در سال 1329 انجمن تربيت بدني رسماً تاسيس فدراسيون شطرنج ايران را اعلام کرد و آقاي حسين فرزانه به عنوان اولين رئيس فدراسيون منصوب گردید. در سال 1331 فدراسيون شطرنج ايران به عضويت فدراسيون بین المللی شطرنج (فيده) در آمد.

در سال 1334 که زنده ياد دکتر جمال الدين عصار به رياست فدراسيون منصوب شد، اولين مسابقه رسمي قهرماني تهران زير نظر فدراسيون شطرنج برگزار گرديد که استاد عباس لطفي به مقام قهرماني رسيد.

یک سال بعد 1335 نيز اولين دوره مسابقات قهرماني کشور زير نظر فدراسيون برگزار شد که مرحوم استاد يوسف صفوت به مقام قهرماني دست يافت. در سال 1336 براي اولين بار تيم ملي شطرنج ايران به المپياد جهاني شطرنج که در شهر مسکو برگزار مي شد اعزام گرديد.

در سال 1354 با کسب عنوان قهرماني کشورهاي منطقه غرب آسيا توسط استاد خسرو شیخ هرندي، کشور ما صاحب اولين استاد بين المللي در تاريخ شطرنج خود گرديد.

بازگشايي مجدد فدراسيون شطرنج

در سال 1369 پس از فتواي حضرت امام خميني (ره) فدراسيون شطرنج فعاليت مجدد خود را آغاز نمود .

کسب مقام نايب قهرماني منطقه 1/3 غرب آسيا در سال 1376 توسط امير باقري و دستيابي به عنوان استاد بين المللي نقطه عطف دوران جديد شطرنج بود تا اينکه در سال 1381 احسان قائم مقامي به عنوان شامخ استاد بزرگي شطرنج دست یافت و بدين ترتيب کشورمان صاحب اولين استاد بزرگ تاريخ شطرنج خود شد.

پس از بازگشايي مجدد فدراسيون شطرنج، کشورمان در رده هاي مختلف سني (نوجوانان، جوانان و بزرگسالان) بارها به کسب مدال و مقامهاي مختلف در مسابقات قهرمانی آسیا و جهان و بازی های آسيايي در قسمت انفرادي و تيمي نائل گرديده است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: